Warta honorowa

Nie tak dawno opinia publiczna została zbulwersowana informacjami o wstrzymaniu prac poszukiwawczych Żołnierzy Wyklętych prowadzonych na cmentarzu na Służewie przez zespół profesora Krzysztofa Szwagrzyka. Z dość dziwnych i niejasnych powodów, posługując sie pretekstem, Instytut Pamięci Narodowej doszedł do wniosku, że najwłaściwszym organem do prowadzenia śledztwa nie jest IPN (sic!), a prokuratura powszechna. Szkielety, które udało się wydobyć grupie archeologów, zostały przejęte przez zakład pogrzebowy.

Czy może to oznaczać, że nie odbędą się poszukiwania szczątków Danusi Siedzikówny – „Inki” i Feliksa Selmanowicza – „Zagończyka” zapowiadane przez prof. Szwagrzyka na sierpień br. na cmentarzu garnizonowym w Gdańsku?

Dlaczego Żołnierze Wyklęci tak długo nie mogą doczekać się imiennych mogił, a my, Polacy, oddania należnych Im honorów?

Tekst napisałam dokładnie rok temu. W warstwie historycznej oparty jest na prawdziwych wydarzeniach we wsi Stara Kiszewa na Pomorzu Gdańskim.

Warta honorowa

Odwiedziła go młodsza siostra. Cieszył się, że razem spędzą ten wieczór. W oczekiwaniu na Teatr Telewizji Bogdan bawił się pilotem. Z niepokojem oczekiwał spektaklu. Wracały strzępy zasłyszanych w dzieciństwie rozmów rodziców, fragmenty szkolnych opowiadań i harcerskich gawęd. Przypominał sobie swą pierwszą w życiu harcerską wartę honorową i nagle to irracjonalne, swędzące uczucie niepokoju przyjęło postać dziewczyny o imieniu Inka...

...Rodzeństwo w milczeniu wpatrywało się w wygaszony ekran telewizora. Słowa "Inki" - Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba... długo brzmiały im w uszach.

-------------------------------------------------------

Stara Kiszewa – bogata w historię wieś, malowniczo położona na ubogich glebach pogranicza Kaszub i Kociewia. Ludzie mówią tu po swojemu, nie wiedząc pewnie wcale, że ich mowa to poddialekt wysińsko-kiszewski. Niemal środkiem wsi leniwie płynie wąska, miejscami zdradliwa Wierzyca – lewy dopływ Wisły. Wije się wśród łąk, zakolami podbiega pod zwisające witki płaczących wierzb, obmywa z pluskiem trzcinowe chaszcze, wrzyna się w pola uprawne. Latem nad rzeką rozbrzmiewają wesołe głosy młodych ludzi, zmywających kurz po robocie w polu.

Teraz przez wieś biegnie droga asfaltowa. Wreszcie i tu dotarły długo zapowiadane i obiecywane przez partię i rząd postęp i nowoczesność! Boguś kręcił się z kolegami pomiędzy robotnikami, którzy wygładzali cuchnące piekielną smołą czarne mazidło, biegał w tę i z powrotem obok walca poruszającego się ruchem wahadła po nowej, ślicznej, pachnącej obietnicą wypraw w daleki świat, błyszczącej nawierzchni.

---------------------------------------

Wtedy do wsi i ze wsi prowadzila droga bita, tylko w centrum utwardzona kocimi łbami. Na bruku ślizgały się końskie kopyta, zgrzytały nieogumione koła wozów gospodarzy, podskakiwały wojskowe łaziki i ciężarówki, dzieci rozkrwawiały kolana.

W wielkiej sali, która pełniła rolę świetlicy, w domu należącym do pana Banacha, w niedzielny wieczór 19 maja 1946 roku miejscowy teatr amatorski dawał przedstawienie. Po spektaklu miała być potańcówka, więc sala była wypełniona. Nagle, wraz z początkiem II aktu, przedstawienie zostało przerwane. Do sali wtargnęło ponad 20 uzbrojonych mężczyzn w mundurach. Za nimi stanęła drobna dziewczyna z torbą medyczną i widocznym znakiem czerwonego krzyża na rękawie. Inni żołnierze otoczyli zabudowania. Był to 2. szwadron V Brygady Wileńskiej AK ppor. Zdzisława Badochy „Żelaznego” wraz z Danką Siedzikówną ps. „Inka”, sanitariuszką.

„Żelazny” stanął przed sceną i zapytał, czy jest na sali naczelnik poczty. Pan Dybowski wystąpił. Jeden z żołnierzy kazał mu prowadzić się na pocztę, miał odłączyć aparat telefoniczny. Porucznik wywołał wójta, sołtysa, członków milicji i PPR-u oraz urzędników UB. Wszyscy stanęli przed młodziutkim dowódcą. Miejscowi wskazali też ubeckiego kapusia. Zaczęto legitymować zatrzymanych.

Tymczasem pod salę Banacha podjechali urzędnicy NKWD i UB z Kościerzyny, zaalarmowani doniesieniami o zuchwałych akcjach „Żelaznego”, który tej jednej niedzieli, zanim dotarł do Starej Kiszewy, rozbroił posterunki MO w sześciu pobliskich wsiach, zdobywając wiele sztuk broni i kilka tysięcy sztuk amunicji! Przerażenie Rosjanina i towarzyszących mu Polaków nie miało granic. Również oni zostali zatrzymani.

„Żelazny” puścił wolno cywilnych urzędników gminy, członków partii i milicjantów. Ubowców i enkawudzistę wraz z kierowcą wyprowadzono na zewnątrz i rozstrzelano jako przedstawicieli policji politycznej obcego państwa. W ręce partyzantów wpadli: doradca szefa UB w Kościerzynie lejtnant NKWD Piotr Szindzin (Szyniedzin), komendant miejscowej placówki UB Jerzy Fajer, pracownicy UB - Zygmunt Mastalerz i Michał Safian, szofer Władysław Getczes (Geczasz) i ubecki konfident Jan Kujach.

----------------------------------

Mimo zimna i siejącego z ukosa drobnego deszczyku, Boguś prężył się w swoim nowym harcerskim mundurku. Był dumny. Stał na warcie. Nie tak dawno wstąpił do drużyny, a już drużynowy wybrał go do tego zaszczytu. Dziś w całej wsi wielkie poruszenie i święto – wreszcie ukończono nową szkołę, Tysiąclatkę! Uroczystość zgromadziła wielu mieszkańców całej gminy przed budynkiem Urzędu Gminy. Takie święto nie mogło obyć się bez gości, toteż przybyli przedstawiciele władz partyjnych i państwowych z powiatu, chyba też ktoś z województwa, z Kuratorium Oświaty. Wszyscy będą patrzeć na niego, może nawet będzie na zdjęciu w gazecie?

Nazwiska działaczy Polski Ludowej, którzy zginęli w obronie ojczyzny tu, w jego rodzinnej wsi, zamordowani przez bandytów od „Łupaszki”, Boguś i wszyscy uczniowie znali na pamięć. Przed każdym świętem państwowym uprzątali śmieci i porządkowali niewielki teren wokół kamienia, do którego była przytwierdzona tablica z informacją.

Przysłuchując się przemówieniom, Boguś chłonął historię męczeństwa i bohaterstwa Rosjanina i Polaków zamordowanych bestialsko przez bandytów z lasu i ich rzekomą sanitariuszkę, „krwawą Inkę”, która własnoręcznie strzelała w plecy bohaterów, usiłujących wyrwać się z rąk jej kolegów – akowskich oprawców. Zezłościło go bardzo to, co usłyszał o sanitariuszce, a to dlatego, że jego młodsza siostrzyczka miała na imię Inka. Naprawdę Ewelina, ale mama wołała ją tym, od dziś nienawistnym, imieniem.

Stojąc tak w deszczu druh Boguś zastanawiał się, czy zastrzelony i zostawiony przy drodze Jan Kujach to może krewny tego Kujacha, który mieszka w sąsiedniej wsi i naprawia buty? Nikt też nigdy mu nie odpowiedział, dlaczego jedno z nazwisk na tablicy pamiątkowej jest ruskie. Myślał, kogo mógłby o to zapytać, kto może pamiętać.

W domu spytał mamę, ale zamiast odpowiedzi oberwał ścierką i usłyszał zapowiedź, że jeżeli jeszcze raz będzie się tak głupio pytał, to mu ojciec odpowie. Boguś wiedział, co to znaczy. Nie próbował dociekać.

-----------------------------------------

* „Inka” została skazana na śmierć przez sędziego majora Adama Gajewskiego z oskarżenia prokuratora Wacława Krzyżanowskiego. Oskarżany w wolnej Polsce o udział w zbrodniach komunistycznych, został dwukrotnie uniewinniony.

* Prośbę do „Obywatela Prezydenta” Bieruta o ułaskawienie w imieniu Siedzikówny napisał jej obrońca z urzędu adwokat Jan Chmielowski. Dziewczyna odmówiła podpisania prośby.

* Wyrok śmierci został wykonany rankiem 28.08.1946 r. w więzieniu przy ul. Kurkowej w Gdańsku. Dziesięcioosobowy pluton egzekucyjny chybił. Danuta Siedzikówna „Inka” oraz Feliks Selmanowicz „Zagończyk” zostali zastrzeleni strzałami w głowę przez dowódcę plutonu egzekucyjnego podporucznika Franciszka Sawickiego.

* Ciała „Inki” i „Zagończyka” zostały pochowane w nieznanym miejscu.

* W 1991 r. Sąd Wojewódzki w Gdańsku uznał wyrok śmierci na „Inkę” za nieważny.

* 11.11.2006 r. „Inka” została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „Polonia Restituta”.

---------------------------------------

IPN odnalazł miejsce pochówku Inki http://telewizjarepublika.pl/odkryto-miejsce-pochowku-legendarnej-inki-ekshumacja-latem,6595.html#.U2pGefl5PA1

http://www.polskieradio.pl/39/1240/Artykul/1119591,Przelom-Instytut-Pamieci-Narodowej-coraz-blizej-grobu-Inki/?utm_source=box

Niepublikowane zdjęcie Inki  https://twitter.com/dastbi/status/460396406235480065

Zamieszanie wokół ekshumacji na Służewie http://www.poland.us/strona,25,16871,0,zamieszanie-wokol-ekshumacji-zolnierzy-wykletych-na-sluzewiu.html

Oświadczenie związku Żołnierzy NSZ http://www.naszdziennik.pl/polska-kraj/85809,odszukanie-narodowych-bohaterow-zagrozone.html

-----------------------------------

Wiele informacji zawarłam w aktywnych linkach. Poza tym korzystałam z publikacji pt. Pogranicza. Stara Kiszewa, Ośrodek KARTA, 2013, s.235-238.

Z ostatniej chwili, 5 marca 2015 r.

Grupa archeologów, którym przewodzi prof. Szwagrzyk, odnalazła prochy bohaterskiej nastolatki - Danuty Siedzikówny - Inki.

Cześć jej Pamięci!

Cześć i chwała bohaterom!

z Telewizji Polonia, program "Krótka historia" - fragment dokumentu o grupie "Żelaznego" działającego na terenie gminy Stara Kiszewa

Stop-klatka

Wydarzenia, którym towarzyszyły duże emocje, utrwalają się w naszym mózgu niczym na kliszy fotograficznej. W pamięci powstaje swoista stop-klatka z najdrobniejszymi szczegółami jak na przykład pora dnia, barwy czy nawet zapach.

Byłam wtedy kilkuletnią smarkulą, lecz dobrze pamiętam, gdzie byłam i co robiłam, gdy przez otwarte okno dobiegł mnie głos z radia informujący, iż Jurij Gagarin szczęśliwie powrócił  z Kosmosu na Ziemię.

Kiedy skończyła się telewizyjna transmisja z That's one small step for a man, one giant leap for mankind... wyszliśmy z domu, usiedliśmy na kamiennych schodkach i w tę nieco pochmurną noc wypatrywaliśmy księżyca, który przecież wyglądał tak samo jak zawsze, mnie jednak wydawał się inny, bo tej pierwszej wyprawy na księżyc nie dożył mój tatuś.

Niezwyczajna, dojmująca cisza bijąca od martwych dźwigów stoczniowych oraz porośnięte chwastami torowiska tramwajów powracają zawsze, gdy myślę o początkach Wielkiego Strajku.

W moim albumie są jeszcze inne "zdjęcia". Myślę, że wielu z nas chowa w zakamarkach pamięci jakąś ważną, najważniejszą stop-klatkę.

Wraz z upływem czasu emocje cichną, szczegóły bledną, tracą ostrość i wyrazistość, jednakże nie cichną i nie bledną przeżycia dotyczące tamtego sobotniego poranka…

Upłynęło wiele dni od tamtej soboty 10 kwietnia 2010 roku… i kiedy wspominam ten niezwyczajny ranek, towarzyszy mi to samo niedowierzanie i smutek, wstyd, upokorzenie i gniew, jak wtedy.

Smutne dni, trudne miesiące i lata. I choć czas próbuje zmienić w pamięci Ich twarze, zniekształcić brzmienie głosu, zatrzeć sylwetki, usunąć nazwiska, będę pamiętać wszystkich:

1. Lech Kaczyński - Prezydent RP

2. Maria Kaczyńska - Małżonka Prezydenta

3. Ryszard Kaczorowski - ostatni Prezydent RP na Uchodźstwie

4. Joanna Agacka-Indecka – prezes Naczelnej Rady Adwokackiej

5. Ewa Bąkowska – przedstawicielka Rodzin Katyńskich

6. Andrzej Błasik – dowódca Sił Powietrznych RP

7. Krystyna Bochenek – wicemarszałek Senatu

8. Anna Maria Borowska – przedstawicielka Rodzin Katyńskich

9. Bartosz Borowski – przedstawiciel Rodzin Katyńskich

10. Tadeusz Buk – dowódca Wojsk Lądowych RP

11. ks. Miron Chodakowski – prawosławny ordynariusz WP

12. Czesław Cywiński – prezes Światowego Związku Żołnierzy AK

13. Leszek Deptuła – poseł

14. Zbigniew Dębski – członek Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari

15. Grzegorz Dolniak – poseł

16. Katarzyna Doraczyńska – urzędniczka Kancelarii Prezydenta RP

17. Edward Duchnowski – sekretarz generalny Związku Sybiraków

18. Aleksander Fedorowicz – tłumacz

19. Janina Fetlińska – senator

20. Jarosław Florczak – funkcjonariusz BOR

21. Artur Francuz – funkcjonariusz BOR

22. Franciszek Gągor – szef Sztabu Generalnego WP

23. Grażyna Gęsicka – posłanka, przewodnicząca Klubu Parlamentarnego PiS

24. Kazimierz Gilarski – dowódca Garnizonu Warszawa

25. Przemysław Gosiewski – poseł, wiceprezes PiS

26. ks. Bronisław Gostomski – proboszcz katolickiej parafii św. Andrzeja Boboli w Londynie

27. Robert Grzywna – członek załogi

28. Mariusz Handzlik – podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP

29. ks. Roman Indrzejczyk – duchowny katolicki, kapelan Prezydenta RP

30. Paweł Janeczek – funkcjonariusz BOR

31. Dariusz Jankowski – urzędnik Kancelarii Prezydenta RP

32. Natalia Januszko – członkini załogi

33. Izabela Jaruga Nowacka – posłanka

34. o. Jozef Joniec – duchowny katolicki, prezes Stowarzyszenia Parafiada

35. Sebastian Karpiniuk – poseł

36. Andrzej Karweta – dowódca Marynarki Wojennej RP

37. Mariusz Kazana – dyrektor protokołu dyplomatycznego MSZ

38. Janusz Kochanowski – Rzecznik Praw Obywatelskich

39. Stanisław Komorowski – podsekretarz stanu w MON

40. Paweł Krajewski – funkcjonariusz BOR

41. Andrzej Kremer – podsekretarz stanu w MSZ

42. ks. Zdzisław Król – duchowny katolicki, b. kapelan Warszawskiej Rodziny Katyńskiej

43. Janusz Krupski – kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych

44. Janusz Kurtyka – prezes IPN

45. ks. Andrzej Kwaśnik – duchowny katolicki, kapelan Federacji Rodzin Katyńskich

46. Bronisław Kwiatkowski – dowódca Operacyjnych Sił Zbrojnych RP

47. Wojciech Lubiński – lekarz Prezydenta RP

48. Tadeusz Lutoborski – przedstawiciel Rodzin Katyńskich

49. Barbara Maciejczyk – członkini załogi

50. Barbara Mamińska – dyrektor w Kancelarii Prezydenta RP

51. Zenona Mamontowicz-Łojek – prezes Polskiej Fundacji Katyńskiej

52. Stefan Melak – prezes Komitetu Katyńskiego

53. Tomasz Merta – podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego

54. Andrzej Michalak – członek załogi

55. Dariusz Michałowski – funkcjonariusz BOR

56. Stanisław Mikke – wiceprzewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

57. Justyna Moniuszko – członkini załogi

58. Stanisław Nałęcz-Komornicki – kanclerz Orderu Wojennego Virtuti Militari

59. Aleksandra Natalli-Świat – posłanka, przewodn. Komisji Finansów Publ., wiceprezes PiS

60. Janina Natusiewicz-Mirer – działaczka społeczna

61. Piotr Nosek – funkcjonariusz BOR

62. Piotr Nurowski – prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego

63. Bronisława Orawiec-Loeffler – przedstawicielka Rodzin Katyńskich

64. ks. Jan Osiński – duszpasterz w katolickim Ordynariacie Polowym WP

65. ks. Adam Pilch – p.o. naczelnego kapelana ewangelickiego WP

66. Katarzyna Piskorska – przedstawicielka Rodzin Katyńskich

67. Maciej Płażyński – poseł, prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska, b. marszałek Sejmu

68. ks. Tadeusz Płoski – katolicki biskup polowy WP

69. Agnieszka Pogródka-Węcławek – funkcjonariuszka BOR

70. Włodzimierz Potasiński – dowódca Wojsk Specjalnych RP

71. Arkadiusz Protasiuk – dowódca załogi

72. Andrzej Przewoźnik – sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

73. Krzysztof Putra – wicemarszałek Sejmu

74. ks. Ryszard Rumianek – profesor teologii katolickiej, rektor UKSW

75. Arkadiusz Rybicki – poseł

76. Andrzej Sariusz-Skąpski – prezes Federacji Rodzin Katyńskich

77. Wojciech Seweryn – rzeźbiarz

78. Sławomir Skrzypek – prezes NBP

79. Leszek Solski – przedstawiciel Rodzin Katyńskich

80. Władysław Stasiak – szef Kancelarii Prezydenta RP

81. Jacek Surówka – funkcjonariusz BOR

82. Aleksander Szczygło – szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego

83. Jerzy Szmajdziński – wicemarszałek Sejmu, wiceprzewodniczący SLD

84. Jolanta Szymanek-Deresz – posłanka

85. Izabela Tomaszewska – dyrektor w Kancelarii Prezydenta RP

86. Marek Uleryk – funkcjonariusz BOR

87. Anna Walentynowicz – współzałożycielka NSZZ „Solidarność”, Dama Orderu Orła Białego

88. Teresa Walewska-Przyjałkowska – wiceprezes Fundacji Golgota Wschodu

89. Zbigniew Wassermann – poseł

90. Wiesław Woda – poseł

91. Edward Wojtas – poseł

92. Paweł Wypych – sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP

93. Stanisław Zając – senator

94. Janusz Zakrzeński – aktor

95. Artur Ziętek – członek załogi

96. Gabriela Zych – przedstawicielka Rodzin Katyńskich

Cześć Ich pamięci!

Litania do błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki

Kyrie eleison.

Chryste eleison. Kyrie eleison.

Chryste, usłysz nas.

Chryste, wysłuchaj nas.

Ojcze z nieba Boże, zmiłuj się nad nami.

Synu, Odkupicielu świata, Boże, zmiłuj się nad nami.

Duchu Święty, Boże, zmiłuj się nad nami.

Święta Trójco, Jedyny Boże, zmiłuj się nad nami.

Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami.

Błogosławiony Jerzy, męczenniku, módl się za nami.

Odważny wyznawco Chrystusa, módl się za nami.

Wierny świadku Ewangelii, módl się za nami.

Zapatrzony w Krzyż Zbawiciela, módl się za nami.

Czcicielu Maryi Niepokalanej, módl się za nami.

Oddany od dzieciństwa Bogu, módl się za nami.

Wychowany w pobożnej rodzinie, módl się za nami.

Gorliwy w służbie ołtarza, módl się za nami.

Pragnący naśladować świętych, módl się za nami.

Wierny głosowi powołania, módl się za nami.

Apostole godności człowieka, módl się za nami.

Obrońco nienarodzonych, módl się za nami.

Miłosierny dla cierpiących, módl się za nami.

Wrażliwy na los pokrzywdzonych, módl się za nami.

Dobry pasterzu ludzi pracy, módl się za nami.

Uczący zło dobrem zwyciężać, módl się za nami.

Wzywający do męstwa i solidarności, módl się za nami.

Broniący wartości ewangelicznych, módl się za nami.

Przestrzegający przed chęcią odwetu, módl się za nami.

Wzywający do trwania w nadziei, módl się za nami.

Niesprawiedliwie oskarżany, módl się za nami.

Okrutnie umęczony, módl się za nami.

Kapłanie wierny aż do końca, módl się za nami.

Męczenniku prawdy i wolności, módl się za nami.

Orędowniku spraw Kościoła i narodu, módl się za nami.

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie.

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie.

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami.

V. Głosiłem Twoją sprawiedliwość w wielkim zgromadzeniu.

R. I nie powściągałem ust moich, o czym Ty wiesz, Panie.

Módlmy się:

Wszechmogący wieczny Boże, Ty w swojej Opatrzności uczyniłeś błogosławionego Jerzego, prezbitera, niezłomnym świadkiem Ewangelii miłości, wejrzyj na jego męczeńską śmierć w obronie wiary oraz godności człowieka i przez jego przyczynę spraw, byśmy żyli w prawdziwej wolności i zło dobrem zwyciężali. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Twojego, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg przez wszystkie wieki wieków. Amen.

Zdjęcie ze zbiorów własnych